Informatie

Een bevalling bestaat uit verschillende fases. Deze worden uitgelegd in de tabel.

	Einde zwangerschap	Latente ontsluitingsfase	Actieve ontsluitingsfase	Persfase	Nageboorte-tijdperk
Harde buiken of weeën	Harde buiken	Harde buiken die overgaan tot weeën	Weeën zorgen voor ontsluiting	Persweeën duwen de baby naar beneden	Naweeën maken de baarmoeder klein en hard
Duur	Wisselend	Tot 1 minuut	1-1,5 minuut	1-1,5 minuut	Verschilt per vrouw
Regelmaat	Onregelmatig en nemen af of verdwijnen	Onregelmatig tot regelmatig, elke 5 minuten	Regelmatig, elke 2-3 minuten.	Regelmatig, elke 2-3 minuten	Verschilt per vrouw
Pijnlijkheid	Ongemakkelijk, niet pijnlijk	Ongemakkelijk tot licht pijnlijk.	style=”vertical-align: top;”>Pijnlijk. Je kunt niet meer praten tijdens een wee en moet de wee opvangen.	Gevoel te moeten poepen. Soms lucht het persen op. Het insnijden van het hoofdje is pijnlijk.	Verschilt per vrouw. Licht ongemak tot pijnlijk m.n. als je al eens eerder bent bevallen.
Verandering baarmoedermond	Mogelijk weker en korter. Geen ontsluiting	Verweking, verkorting en ontsluiting tot ongeveer 3-5 cm	5 cm tot volledige ontsluiting	Nee	N.v.t.
Indaling	Totdat het hoofdje vast in het bekken ligt.	Het hoofdje daalt een klein beetje dieper in het bekken.	Het hoofdje daalt een beetje dieper in het bekken.	Het hoofdje wordt door het hele bekken geduwd tot de geboorte.	N.v.t.
Duur van de fase	Vanaf 35-37 weken	1e kindje: gemiddeld 8-12 uur Al eerder bevallen: korter of je slaat hem helemaal over	1e kindje: gemiddeld 1-2 uur per cm ontsluiting. Al eerder bevallen: vaak een stuk korter.	1e kindje: gemiddeld 1 uur. Al eerder bevallen: 5-30 minuten en maximaal 1 uur.	Gemiddeld 10-30 minuten.

Hierbij scheuren de vliezen rondom de baby in de baarmoeder, waardoor het vruchtwater naar buiten komt. Dit kan spontaan gebeuren voor of tijdens de bevalling, maar kan ook door een zorgverlener gedaan worden tijdens een inwendig onderzoek na overleg met jou.

Hoe herken je het?

• Je voelt een plotselinge stroom of een continue lekkage van vocht uit de vagina.
• Het vruchtwater is meestal helder of lichtroze, maar kan ook wit vlokkerig zijn.

Gebroken vliezen zonder weeën
Als de vliezen breken zonder dat de weeën beginnen, spreken we van een ‘gebroken vliezen zonder weeën’. We wachten een aantal uur af of de bevalling spontaan op gang komt. Tussendoor doen we regelmatig controles over de gezondheid van de vrouw en haar baby.

Vliezen laten breken
Wanneer de vliezen niet spontaan breken of zijn gebroken, kunnen we voorstellen om de vliezen te laten breken. Dit wordt gedaan bij een inleiding van de bevalling of om de bevalling te versnellen. We doen dit alleen op indicatie en wanneer jij akkoord bent.

Vliezen breken helemaal niet
Heel soms breken de vliezen niet spontaan tijdens de bevalling en is het niet nodig om de vliezen te laten breken. Dan wordt de baby geboren in de vliezen. Vaak scheuren ze op dat moment alsnog.

In Nederland kunnen zwangere vrouwen kiezen waar ze willen bevallen: thuis of in het ziekenhuis (poliklinisch). Beide opties hebben hun eigen voordelen en verschillen. Het is belangrijk om te kiezen wat het beste bij jou en je situatie past.

Belangrijk! Uit onderzoek blijkt dat het in Nederland even veilig is om thuis te bevallen als in het ziekenhuis, mits je geen medische indicatie hebt om in het ziekenhuis te bevallen. Dit komt o.a. omdat een verloskundige getraind is en belangrijke spullen bij zich heeft voor de eerste hulp in een spoedsituatie in een thuissituatie.

Een thuisbevalling vindt plaats in je eigen vertrouwde omgeving, begeleid door je verloskundige.

Kenmerken van een thuisbevalling:

• Je bent in je eigen huis, wat rust en comfort kan geven.
• Je hebt meer controle over de sfeer, bijvoorbeeld met muziek, verlichting en andere persoonlijke wensen.
• Je hoeft niet te reizen; na de bevalling kun je direct uitrusten in je eigen bed.

Een poliklinische bevalling vindt plaats in het ziekenhuis, maar zonder medische noodzaak. De verloskundige begeleidt de bevalling, net als bij een thuisbevalling.

Kenmerken van een poliklinische bevalling:

• Je bent in het begin van de bevalling thuis.
• We verplaatsen ons bij ongeveer 5-6 cm ontsluiting naar het ziekenhuis.
• Een paar uur na de bevalling vertrek je naar huis, als alles goed is verlopen.

Overeenkomsten tussen een thuis- en poliklinische bevalling:
 

• Allebei de locaties zijn even veilig om te bevallen voor ongecompliceerde zwangere vrouwen, omdat een verloskundige getraind is om risico’s in te schatten. Als er een verhoogd risico ontstaat, wordt de zorg laagdrempelig overgedragen aan het ziekenhuis. Daarnaast is een verloskundige getraind om bij complicaties de eerste opvang te verzorgen en heeft ze daarvoor de benodigde materialen bij
• In beide situaties begeleidt de verloskundige de bevalling als er geen complicaties of medische indicatie ontstaat om de zorg over te dragen.
• Bij complicaties of een medische indicatie neemt het ziekenhuispersoneel de zorg over.
• Wij bellen de kraamzorg aan het einde van de ontsluitingsfase om jou en ons te ondersteunen tijdens de bevalling.

Interessant: Vrouwen die voorafhebben gepland om thuis te bevallen, bevallen vaker vaginaal (dus geen keizersnede), zonder bijstimulatie en zonder ruggenprik dan vrouwen die vooraf gepland hebben poliklinisch te bevallen. Daarnaast hebben ze minder vaak teveel bloedverlies (meer dan 1 liter) en minder vaak een operatie nodig om de placenta te verwijderen.

Als je denkt aan een bevalling, zien veel mensen een bevallende vrouw voor zich die op haar rug ligt terwijl dit geen gunstige houding is voor de bevalling.

Hieronder worden verschillende houdingen uitgelegd met de voordelen daarvan.

1. Zittend of op een baarkruk

• De zwaartekracht helpt de baby om gemakkelijker te dalen.
• Je hebt meer controle over het persen.
• Het is een actieve houding die vaak prettig voelt tijdens de laatste fase van de bevalling.

2. Staand of hangend

• De zwaartekracht werkt optimaal en kan de ontsluiting versnellen.
• De bekkenbodem heeft meer ruimte, wat de doorgang voor de baby vergemakkelijkt.
• Het wiegen van je lichaam kan helpen om de weeën beter op te vangen.

3. Hurkend

• Deze houding opent het bekken maximaal, wat meer ruimte biedt voor de baby.
• De zwaartekracht helpt bij de geboorte.
• Het is een goede houding om het persen effectief te maken, maar kan zwaar zijn zonder ondersteuning.

4. Zijligging

• Deze houding is ontspannend en kan helpen om energie te besparen, vooral tijdens een lange bevalling.
• Het vermindert druk op de bekkenbodem en kan scheuren helpen voorkomen.
• Het is een goede keuze als je een ruggenprik hebt of moeite hebt met staan of zitten.

5. Op handen en knieën

• Vermindert druk op de rug en kan rugweeën verlichten.
• De bekkenbodem krijgt meer ruimte, wat de bevalling kan vergemakkelijken.
• Het is een goede houding bij een stuitligging of als de baby niet optimaal ligt.

6. Liggend op de rug
   De rugligging is vroeger bedacht door hulpverleners, omdat zij makkelijker de bevalling konden begeleiden. Een rugligging maakt het bekken kleiner en dat is ongunstig voor de indaling van het hoofd. Daarnaast werkt de zwaartekracht niet mee. Bij een rugligging kan de zware baarmoeder op de grote bloedvaten van de moeder drukken, waardoor er minder bloed naar de baby toe kan. Dit is niet optimaal voor de baby.

• Wordt vaak in het ziekenhuis gebruikt en biedt zorgverleners goed zicht en toegang.
• Kan comfortabel zijn als je pijnstilling hebt.

Belangrijk! Wisselen van houdingen
Het wisselen van houding tijdens de bevalling kan:
• helpen om de weeën beter te doorstaan;
• de bevalling versnellen door de baby te helpen draaien en dalen. 

Pijn is een natuurlijk onderdeel van de bevalling. Het geeft aan dat de bevalling begonnen is en dat je een veilige en rustige plek moet opzoeken voor de bevalling. De pijn zorgt ervoor dat je lichaamseigen pijnstillers aanmaakt: endorfine. Endorfine maakt je baarmoeder gevoeliger voor oxytocine. Oxytocine zorgt voor weeën en die zorgen voor ontsluiting. Pijn zorgt er dus ook voor dat de geboorte sneller gaat.

Lees meer over pijn tijdens de bevalling en de pijn verlichtende methodes in deze keuzehulp.

Pijnverlichting zonder medicijnen
Deze methoden richten zich op ontspanning, het ondersteunen van je lichaam en het verminderen van de intensiteit van de pijn.

1. Ademhalingstechnieken

• Gericht ademen helpt je ontspannen en beter omgaan met de pijn.
• Het voorkomt dat je spanning opbouwt, wat de pijn kan versterken.

2. TENS-apparaat

• Dit apparaat geeft lichte stroomstootjes af via elektroden op je rug. De stroomstootjes doen geen pijn.
• Het stimuleert de zenuwen, waardoor pijnsignalen van de weeën naar de hersenen worden verminderd en endorfines worden aangemaakt.
• De kleine stroomstootjes kunnen de pijn van een wee minder maken.
• Je kunt hem bij ons .

3. Warmte

• Een warme kruik, een warm bad ofdouche ontspant spieren en verlicht pijn in je onderrug of buik.
• Warmte bevordert ook de doorbloeding, wat helpt bij het opvangen van weeën.

4. Massage

• Rug-, schouder- of voetmassages kunnen ontspannend werken en pijn verminderen.
• Massages stimuleren de aanmaak van endorfines, natuurlijke pijnstillers in je lichaam.

5. Beweging en houdingen

• Wissel tussen staan, lopen, hurken of zitten op een bevalbal. Dit helpt om de weeën beter op te vangen en de baby te laten indalen.
• Zoek een houding waarin je je comfortabel voelt; beweging kan pijn verminderen.

6. Ontspanningstechnieken

• Visualisaties, meditatie of hypnobirthing kunnen helpen om je aandacht af te leiden en rustiger te blijven.

7. VR-bril (alleen in sommige ziekenhuizen mogelijk)

• De VR-bril kan zorgen voor meer afleiding en ontspanning tijdens de weeën.

Pijnverlichting met medicijnen

Als de pijn intens wordt en je meer ondersteuning nodig hebt, zijn er verschillende medische opties.

 

• Paracetamol
• Pethidine
• Ruggenprik
• Remifentanil

Verloskundige – Wij komen langs in de latente fase van de bevalling en spreken dan een vervolg af. Vanaf de actieve fase blijven we bij je thuis of gaan we samen met je naar het ziekenhuis voor een poliklinische bevalling. Wanneer we signaleren dat er iets niet goed gaat, bespreken we dit met jullie en dragen we indien nodig de zorg over aan de collega’s van het ziekenhuis.

Kraamzorg – Wij bellen de kraamzorg aan het einde van de ontsluiting voor extra ondersteuning.

Verpleegkundige – De verpleegkundige ondersteunt de vrouw en haar partner en de verloskundige van het ziekenhuis bij een bevalling van een vrouw met een medische indicatie.

Verloskundige in het ziekenhuis – Zij begeleidt vrouwen die een medische indicatie hebben om in het ziekenhuis te bevallen. De verloskundige betrekt een gynaecoloog bij de begeleiding indien nodig, zoals bij een keizersnede en een vacuümpomp.

Gynaecoloog – De gynaecoloog wordt altijd op de hoogte gehouden door de verloskundige van het ziekenhuis en kijkt achter de schermen mee. De gynaecoloog komt in beeld wanneer de bevalling minder voorspoedig verloopt.

Landelijke cijfers geven aan dat ongeveer 67% van de vrouwen die voor het eerst bevallen worden overgedragen tijdens de bevalling aan het ziekenhuis. Voor vrouwen die al eerder zijn bevallen is dit ongeveer 28%.
De meest voorkomende redenen voor een overdracht zijn:

• De ontsluitings- of persfase vordert onvoldoende
• De baby heeft in het vruchtwater gepoept
• De harttonen van de baby zijn niet optimaal
• Een wens voor medicamenteuze pijnstilling
• Te veel bloedverlies na de bevalling
• De placenta/moederkoek wordt niet geboren
• Uitgescheurd t/m (een deel van) de kringspier

In het ziekenhuis ondersteunt een verpleegkundige en een verloskundige je tijdens de bevalling en indien nodig de gynaecoloog.
Zij luisteren continue naar het hartje van de baby middels een apparaat waarbij je 2 banden om je buik krijgt. Dit noemen we een CTG. Vaak is er een infuus nodig voor medicatie.

Als je bevalt onder de zorg van de verloskundige of gynaecoloog van het ziekenhuis zijn er een paar verschillen dan wanneer wij je bevalling begeleiden.

• Je krijgt een CTG wat de weeën en hartslag van de baby continue registreert door 2 knoppen die op je buik worden gezet.
• Een verloskundige en verpleegkundige van het ziekenhuis begeleiden je bevalling. In sommige gevallen wordt de gynaecoloog betrokken.
• Soms is er een infuus en/of blaaskatheter nodig.

Keizersnede
17% van de vrouwen bevalt met een keizersnede. De helft hiervan zijn vooraf gepland en bij de andere helft wordt de keuze voor een keizersnede gemaakt tijdens de bevalling.

Wij zijn ervan overtuigd dat het helpend is om je goed voor te bereiden op de bevalling. Zo voorkom je foutieve verwachtingen en teleurstellingen. Daarnaast verwachten wij dat het angst vermindert wanneer vrouwen meer kennis hebben over een bevalling.

Voorbereidende vragen om over na te denken:

• Waar wil je bevallen? Waarom deze keuze?
• Wat doe je normaal als je pijn hebt? Hoe reageer je als je pijn hebt? Wat kan een partner voor je doen of juist niet doen in het geval van pijn?
  Denk bijvoorbeeld aan: Ik vind het niet fijn als ik aangeraakt word wanneer ik pijn heb.
• Heb je angsten voor de bevalling of vind je bepaalde aspecten spannend? Zo ja, waar gaat dit over en waarom heb je deze angsten of spanningen?
• Wat helpt mij om mij veilig, op mijn gemak en gehoord te voelen?
• Wat helpt mij om vertrouwen in mezelf, de zorgverleners en een goede afloop te hebben of krijgen?
• Bij informatie over handelingen of interventies wil ik graag:
  • 1 duidelijk voorstel van de zorgverlener horen zonder al te veel details
  • Alle verschillende mogelijkheden, inclusief voor- en nadelen, van de zorgverlener horen
• Als er beslissingen moeten worden genomen over handelingen of interventies vind ik het belangrijk:
  • dat zorgverleners mij vertellen wat zij denken dat het beste is.
  • om uiteindelijk zelf te kunnen beslissen, nadat de zorgverlener mij de mogelijkheden heeft uitgelegd.
• Waar kijk je naar uit?
• Waar denk je aan als je aan de bevalling denkt?
• Wat wil en verwacht ik van mijn partner? Wat wil en verwacht ik van mijn zorgveleners?
• Wat vind je belangrijk in hoe er met je wordt omgegaan?
• Hoe merken anderen aan jou wanneer je bang, angstig of in paniek bent? Wat merken anderen aan je partner als hij/zij in paniek is? Hoe kunnen we je helpen als je bang, angstig of in paniek bent?
• Soms verloopt de bevalling niet zoals je van te voren had gehoopt, gewild of verwacht (bijvoorbeeld een inleiding of keizersnede). Hoe denk je over medische ingrepen in het algemeen? Zijn er dingen die je belangrijk vindt, graag wil of liever niet wil in zo’n geval?